İyilik İçin Yapay Zeka (1)

Yapay zekanın sosyal fayda amaçlı kullanımına dair örnekleri ve gelişmeleri incelediğimiz bu ilk Substack içeriğinde, işin ve ekonominin geleceği bağlamında sunulan değerlendirmeleri ele alıyoruz.

29-31 Mayıs'taki “AI for Good Global Summit 2024" öncesi hazırladığımız, yapay zekanın sosyal fayda amaçlı kullanımına dair örnekleri ve gelişmeleri incelediğimiz Substack içeriklerinin ilki sizinle!

29-31 Mayıs arasında İsviçre Cenevre’de gerçekleşecek “AI for Good Global Summit 2024” etkinliğine ReFi Türkiye olarak biz de gidiyoruz! Akbank LAB ve imece ekiplerinin yerinde ve gerçek zamanlı takip edecekleri etkinlikten önce, yapay zekanın sosyal fayda amaçlı kullanımına dair örnekleri ve gelişmeleri incelediğimiz Substack içerikleri üretiyoruz!

Son olarak, ChatGPT'nin geliştiricisi OpenAI’ın GPT-4o güncellemesini tanıtmasıyla bir kez daha dikkatleri üzerine çeken yapay zeka teknolojileri, ReFi Türkiye’nin de odak alanlarından birisi. Yeni teknolojilere sosyal etki yaratma potansiyeli ve onarıcı bir ekonomiye geçiş için kullanım imkanları perspektifinden bakan ReFi Türkiye olarak, bu alandaki literatürün gelişimini de yakından takip ediyoruz. 29-31 Mayıs 2024 tarihleri arasında katılacağımız “AI for Good Global Summit 2024”te planladığımız üzere, etkinlikten öne çıkan görüşleri, iç görüleri ve iyi örnekleri Türkçe dilde sizlere sunarak, bu alandaki bilgi ve birikimin Türkiye’deki etki, finans ve teknoloji ekosistemlerinde daha fazla yayılmasını hedefliyoruz. Bu içeriğimizde de yapay zekanın etkileyeceği alanlardan iyilik için kullanımına, eğitimdeki geleceğinden işleri nasıl dönüştürebileceğine kadar birçok başlıkta tespitler ve demeçler aktararak, etkinlik yayınlarımız öncesi bir bilgi akışı sağlıyoruz! 

Benzer şekilde katıldığımız bir etkinlik de, 16-17 Nisan’da Bahçeşehir Üniversitesi’nde düzenlenen Future AI Summit 2024 idi. Bu etkinlikte bir kez daha vurgulandığı gibi, yapay zeka teknolojileri sağlıktan eğitime, afetlerle mücadeleden tarıma hayatın pek çok alanında geleceği şekillendiriyor. Örneğin, çocukların ve gençlerin eğitimi için kullanımı bağlamında düşünüldüğünde, gelecek için, kişiye özgü eğitim müfredatlar gibi potansiyeller sunuyor.

Etkinlikte öne çıkan bir mesaj, “Yapay zeka işinizin yerini almayacak, yapay zekayı kullanan biri işinizin yerini alacak” şeklindeydi. Buradan hareketle, yapay zeka teknolojilerinin örneğin bir öğretmenin çalışma şeklini ve programlarını değiştirebileceği, ancak öğretmenlerin eğitimde her zaman en önemli role sahip olacakları vurgulandı, öğretmenlerin ders planlamaya, öğrencilerine bireyselleştirilmiş destek sağlamaya ve rehberlik etmeye daha fazla zaman ayırabilecekleri öngörüldü.

Etkinlikte konuşmacı olarak yer alan Birleşmiş Milletler Yapay Zeka Danışmanı Neil Sahota,  “Yapay zekayı 3 temel noktada değerlendiriyoruz. Öncelikle çözeceğimizi problemin durumunu inceliyoruz ve onun ne kadar kompleks olduğunu incelemiş oluyoruz. İkinci olarak da oluşturduğumuz etkiye bakıyoruz. Üçüncüsü ise planımız dışında olan iyi kullanımları ve kötü kullanımları da değerlendiriyoruz. Geleceğin yapay zeka çözümlerini yapabilmek ya da öngörebilmek için aslında yine yapay zekayı kullanıyoruz. Çünkü insanlardan daha iyi bir senaryo planlaması yapıyor ve öngörü ortaya koyuyor” şeklinde konuştu. “Sosyal yansımalarıyla alakalı insanların yüreklendirilmesini önemli görüyorum. İnsanların negatif risklere bağlı olduğu kadar olumlu yanlarını da düşünmeleri gerekir.” vurgusunu yapan danışman, “Özellikle tıpta erken tanıda gelişen teknolojinin büyük destek sağlayacağını” belirterek “Yapay zeka yeni petroldür.” benzetmesini yaptı ve ekledi: “Olmazsa olmazı, veridir." Sahota’nın işaret ettiği erken tanı başarılarını gelecek içeriklerimizde örneklendireceğiz.

Etkinlikte paylaştığı “Yapay zeka kullanabilenler, kullanamayanların yerini alacak ancak yeni iş imkanları da doğacak. Ekonomik büyümeye bağlı olarak iş gücü artacak, yeni iş alanları açılacak” öngörüsünü, röportajlarında dile getirdiği “Gelecek nesilleri de bu nedenle yeni işlere hazırlamak gerekiyor. Mevcut iş güçlerinin de yapay zekayla dönüştürülmesi şart.” mesajıyla tamamlayan Neil Sahota’ya göre “10 yıl içinde 100 yıllık bir değişim” bekleniyor. 

Bu hızlı değişim belirli trendler de içeriyor. BBC’nin yaptığı ve Diken’in Türkçeleştirdiği bir habere göre, yapay zeka şu anda yükselen 5 trende sahip. Yapay zekayla birlikte gelen değişikliklerin ve olasılıkların sağlayacağı avantajları ele alan bu habere göre,

-Yapay zeka kapsayıcılığı teşvik edecek. Yapay zeka destekli yardımcı teknolojiler, engelleri ortadan kaldırma ve engelli bireyleri güçlendirme, bağımsızlık ve katılım duygusunu geliştirme potansiyeline sahip.
-Yapay zeka, işe alma ve işten çıkarma süreçlerini daha adil hale getirecek. Daha adil bir işe alım ortamı oluşturmak, yetenekleri elde tutmak, çalışanları daha fazla talep gören pozisyonlara taşımak ve dolayısıyla işten çıkarmaları engellemek mümkün hale gelecek.
-İş yerleri işe alma ve eğitimlerde çeşitliliği merkeze almak için yapay zekayı kullanacak. Yapay zeka, geleneksel olarak dışlanmış kişilerin yeni bir işe hazırlıksız başlamamalarını sağlamaya yardımcı olabilir. İşverenler geniş bir çalışan deneyimi yelpazesine göre uyarlanmış kişiselleştirilmiş eğitim programları oluşturabilir.
-Çalışanlar yapay zekayla çalışmak istiyor; işverenler de bu bağlamda beceri geliştirmeye yatırım yapacaklar, öğrenmeye ve yapay zekaya uyum sağlamaya istekli çalışanlar çeşitli faydalarla karşılaşacaklar. 
-Yapay zeka birçok sektörde yaygın hale geldikçe başarılı bir düzenleme çerçevesi elde etmek üzere şirketler, hükümetler ve akademik araştırmacılar arasında küresel iş birlikleri artacak. 

Bu küresel iş birliğinin ilk adımlarından biri olabilecek bir gelişme de, Birleşmiş Milletler’in bu alanda geçtiğimiz yılın sonbaharında bir danışma kurulu oluşturduğunu duyurmasıydı. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, kurulun takdimi esnasında “yapay zekanın, ‘krizlerin tahmin edilmesi ve ele alınmasından kamu sağlığı hizmetleri ve eğitim hizmetlerinin yaygınlaştırılmasına kadar’ dünyanın içinde bulunduğu zorlu zamanlarda olağanüstü ilerlemeye yardımcı olacağını” belirterek, özellikle “iklim krizinin etkileriyle mücadelede yapay zeka teknolojisine acil ihtiyaç duyulduğuna” dikkat çekmişti. Guterres, yapay zekanın 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na ulaşma çabalarını güçlendireceğine inandığını da söylemişti.

Yapay zekanın, pandemi koşullarıyla ve sosyoekonomik eşitsizliklerle ilerleme kaydının yavaşladığı görülen Küresel Amaçlar’ın işlevini yerine getirecek kolaylaştırıcı roller sunması umut vaat ediyor. Bu alana dair benzer derleme içerikler sunmaya devam edeceğiz!