Harvesting: AI For Good Global Summit (2)
AI for Good Global Summit’te 2 gün boyunca yapay zekanın sosyal fayda amaçlı kullanımına dair gündemleri yerinde izledik! Zirveden öne çıkan iç görüleri ve örnekleri işlediğimiz 2. içerik sizinle!
Akbank LAB ve imece ekipleri olarak 2 gün boyunca yerinde, İsviçre, Cenevre’de takip ettiğimiz, Birleşmiş Milletler tarafından düzenlenen AI for Good Global Summit’in ardından, zirveden iç görüleri, demeçleri ve örnekleri ele alan Substack yayınlarına devam ediyoruz! Zirvede 300'den fazla konuşmacı bir araya geldi, 90'dan fazla demo ve çalışma sergilendi ve yapay zeka konusunda 20'den fazla atölye çalışması gerçekleştirildi. Zirvenin 2. gününden seçtiğimiz oturumların kapsamlı bir derlemesini sunduğumuz yazımızla sizlerleyiz.
Tıpta Yapay Zeka Teknolojileri ile Yeni Bir Eşik
Günün açılış etkinliği sanat ve bilimin deneysel bir kombinasyonu olan “Meeting of Minds” gösterisi ile başladı. Astrid Nakamura ve Nanki Chugh isimli dansçıların performans sırasında beyinlerindeki elektrik sinyallerini kaydeden, taşınabilir EEG başlıkları takarak iletişime geçebildiği bu çalışma, iki dansçının gösterilerine zıtlık içinde başladı ancak dansın ilerleyişinde uyuma ilerledi. Bilimsel araştırmayı destekleyecek şekilde tasarlanan koreografi; bu kapsamda göz teması, dokunuş ve senkronize hareketlere odaklanarak bilimsel ekibe yaratıcı ve ifadeli hareketler ile ilgili veri kaynakları sundu. Gösteriyi link üzerinden izleyebilirsiniz.
“AI in action: Shaping the future of international development” oturumunda ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı Teknoloji Bölümü Yardımcı Direktörü Sabeen Dhanani söz alarak yapay zekanın küresel kalkınmadaki rolüne odaklandı. Konuşmacının temsil ettiği kurum, USAID eşit erişim ve güvenlik öncelikleriyle dijital veri altyapısına yatırım yaparak, yerel sistemlerin hesap verebilirliğini artırmayı ve küresel iş birlikleri ile yapay zekanın adil ve etkili kullanımını hedefliyor. Aynı zamanda bu hedeflere ulaşmak için çeşitli projeler ve ortaklıklar yürütüyor. Oturumda, Hindistan’da öksürük seslerinin kaydıyla ilerletilen ve geleneksel teşhis yöntemlerinden daha etkili sonuçlar veren bir örnek işlendi. Hindistan Sağlık Bakanlığı'ndan sağlanan büyük veri setlerinin yerel bağlama özgü yapay zeka çözümleri geliştirme kapasitesi ile işlenmesi ve bunun güçlü kamu altyapısı ile bağlantısı ele alındı. Oturumu link üzerinden de izleyebilirsiniz.
Yapay Zeka ve İklim Krizi Çözümleri
International Telecommunication Union Genel Sekreter Yardımcısı Tomas Lamanauskas, “Taking the pulse of the planet” oturumunda savunmasız toplulukların iklim krizinin sonuçlarından çok daha fazla etkilendiğini hatırlattı. Yapay zeka kullanımının büyük ve giderek artan bir karbon ayak izi oluşturduğuna ve yenilenebilir enerji arzından elde edilebilenden daha fazla elektriğe ihtiyaç duyduğunu belirtti. Küresel ısınmayı sınırlamak için teknolojiye bağlı emisyonları da azaltmamız gerektiğini söyledi. Teknolojinin çevresel krizlerle mücadeledeki önemini vurgulayan konuşmacı, teknolojinin, teknoloji kaynaklı emisyonları azaltmak için de kullanılması gerektiğine dikkat çekti. Yapay zekanın ekosistem değişikliklerini tespit edip, ilgili müdahaleleri planlamaya yardımcı olabileceği belirtildi; bu amaçla dijital çözümleri ön plana çıkarmaya yöneldiklerini söyledi: “Yapay zeka, iklim krizlerine yanıt vermekte bize yardımcı olacak, ancak birlikte ve sıkı çalışmalıyız.”
Bu oturumu link üzerinden izleyebilirsiniz.
“We can’t let AI accelerate environmental destruction” oturumunda da İklim Aktivisti ve TIME Dergisi 2023 Gelecek Nesil Lideri Sage Lenier’in katılımıyla yapay zekanın dünyayı daha iyi bir yer yapma çabalarının yanı sıra, çevresel olumsuz etkileri de tartışıldı. Bu oturumda, yapay zekanın çevresel yıkıma neden olma potansiyeli, mevcut "İyilik için AI" çabalarının yetersizliği ve yapay zekanın enerji tüketimindeki olumsuz ve artan etkileri ele alındı. AI'ın iyilik için kullanıma adanmasının iklim krizi gibi sorunları çözmeye yönelik önemli yatırımlarla mümkün olabileceği vurgulandı. Ayrıca, iklim hareketlerinin de yapay zekanın "iyilik için kullanımı" konusunda talepkar olabileceği vurgulandı: “İklim hareketi, AI'nın bizi geride bırakmasına izin veremez.” Oturum kaydını link üzerinden izleyebilirsiniz.
“Catalyzing a community on AI for climate change: From climate informatics to environmental data science and beyond” oturumu Colorado Boulder Üniversitesi Bilgisayar Bilimleri Bölümü Profesörü ve INRIA Paris Araştırma Direktörü Claire Monteleoni’nin katılımıyla gerçekleştirildi. Oturumda, AI’ın çevresel meselelerle mücadelede tek başına yeterli olmadığı; hükümet müdahalesi ve ekonomik teşviklere ihtiyaç olduğu belirtildi. İklim adaletini sağlamak için, yüksek veri bölgelerinde eğitilen modellerin düşük veri bölgelerinde uygulanması gerektiğini söyleyen konuşmacı, “Küresel kuzey daha fazla veri ve kaynakla iklim değişikliğiyle başa çıkarken, küresel güney en ağır etkileri yaşıyor. AI, çevresel adaletsizlikleri gidermek için kullanılmalı.” dedi. Oturumda “Yapay zekanın etkili olduğu ve etkili olabileceği alanlar nelerdir?” sorusu “İdeal olarak, hayatları ve altyapıyı kurtarmaya yardımcı olmak için yapay zeka bilgili tahmin sistemlerine ihtiyaç duyulmakta” şeklinde cevaplandırırken kasırgaların rotalarını daha iyi tahmin eden yapay zeka çözümleri örnek gösterildi. Oturum kaydına link üzerinden ulaşabilirsiniz.
“Max-Planck-Institute for Meteorology” Direktörü Bjorn Stevens’in dahil olduğu “Earth virtualization engines: Exposing the new frontiers in climate science through AI” oturumunda yapay zekanın verileri görselleştirme ve iklim bilimi kesişimindeki etkileri ele alındı. Modern iklim modellerinin önemini belirten konuşmacı, "EVE (Earth Visualization Engines) ile yapay zeka, iklim modelleme ve gözlem biliminin birleşimde geleceğin simüle edilebileceği çalışmalardan bahsetti. Yapay zekanın gözlemler, yasalar ve bilgilerin bütünlüğü için kullanılabileceği ve geleceğimizi, iklim krizi meselesindeki en olası senaryolara karşı onarmak için bunun gerekli olduğu vurgulandı. Oturumu link üzerinden izleyebilir, ayrıca oturumda bahsedilen çalışmalarla ilgili daha fazla bilgi için theclimate.org web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Yapay Zeka ile Sıradışı Bir Gelecek
“Understanding biodiversity – AI to decode non-human communication” oturumunda "Earth Species Project Center for Humane Technology Kurucu Ortağı Aza Raskin, bitki ve hayvanların iletişiminden örnekleri “insan deneyiminden daha fazlasını algılamak” bağlamında ele alarak “Temel nokta, geri kalan doğa ile olan ilişkimizi dönüştürmemiz gerektiğidir” mesajını verdi. Hayvan sinyallerini anlamak için çoklu veri kullanımı ve deneylerden bahseden konuşmacı, makine öğrenimi yöntemlerinin gönderici, alıcı ve iletişim bağlamı hakkındaki bilgileri entegre etmek için kullanılabileceğini belirtti. Bu araştırmaların hayvan korumasını ve refahını iyileştirmek gibi önemli faydalar sağlayacağını ancak etik endişeleri ele almanın da önemli bir öncelik olduğunu vurguladı. Dünya üzerindeki diğer türlerle tamamen iki yönlü gerçek zamanlı iletişim kurma kapasitesi gerçek olduğu takdirde insanın merkezde olmadığının anlaşılacağını belirten konuşmacı bunun için insan egosunda bir kırılma gerektiğini söyledi. Oturumun kaydına link üzerinden ulaşabilirsiniz.
Makine ve Beyinlerde Öğrenme Danışmanı Geoffrey Hinton ile röportaj şeklinde gerçekleşen keynote oturumunda yapay zekanın dönüştürücü potansiyeli, sınırları, geleceği ve etkileri değerlendirirken bu konudaki etik endişeler ve eleştiriler de odaktaydı. Bu çerçevede yapay zekanın insan bilişsel yeteneklerini kopyalayıp kopyalayamayacağı veya aşıp aşamayacağı ele alınırken “yaratıcılık ve öznel deneyim gibi genellikle yalnızca insana özgü olarak kabul edilen yönler de dahil olmak üzere insan yeteneklerini gerçekten eşleştirebileceğini ve aşabileceğini” düşüncesi dile getirildi. AI sistemlerinin iç işleyişini anlama zorlukları, AI'nın ilaç keşfi ve karmaşık biyolojik sistemleri anlama gibi bilimsel araştırmalardaki rolü, AI’nın üretkenliği ile ortaya çıkacak zenginliğin adil dağıtılmazsa ekonomik eşitsizlikleri daha da kötüleştirebileceği ihtimali oturumda içgörü paylaşılan diğer başlıklar arasındaydı. Bu oturumu link üzerinden izleyebilirsiniz.
Etkinliğin ilginç anlarından birisi de “Moving objects with the power of your brain” ismiyle düzenlenen basın konferansıydı. Zirveye özel olarak, beyin-makine arayüzü şirketleri erişilebilirlik çözümlerini sergilemeye ve medya mensupları da, “beyin-makine arayüzlerinin ve dış iskeletlerin kişisel hareketliliği ve iletişim yeteneklerini geri kazanma, zihinsel sağlığı destekleme ve fiziksel ve entelektüel performansı artırma konusundaki örnekleri” takip etmeye davet edildi. Oturum, yapay zeka ve büyük dil modellerinin sessiz iletişim kanallarını nasıl etkinleştirebileceğini, özellikle de kilitli kalma sendromu olanlara nasıl fayda sağlayabileceğini gösterdi. Bir hastanın sesini yeniden yaratarak bu teknolojinin ona iletişim kurma olanağı vermesi canlı olarak test edildi. Bir başka örnekte sıradan bir çantaya benzeyecek şekilde tasarlanan yapay zeka valizinin görme engelliler için sunduğu çözüm tanıtıldı. Gelişmiş yapay zeka algılama ve kontrol sistemlerinin entegre edildiği bu çözümde sensörler, kameralar ve görüntü analizi için bilgisayarla donatılan çantanın engelleri algılayabildiği ve güvenli bir şekilde gezinmeye imkan sunduğu anlatıldı. Tanıtılan diğer projeler şunlardı: Omurilik felçli tekerlekli sandalyeli bir hastanın 16 yıl sonra ilk kez tekrar yürümesine olanak tanıyan bir dış iskelet; rehber köpeklerin ve bastonların sınırlarını aşan ve dokunsal geri bildirim yoluyla görme engelli kullanıcılara rehberlik eden bir kulaklık; hassas, tekrarlanabilir hareketler sağlayarak insanların beyin hasarından sonra motor fonksiyonlarını iyileştirmelerine yardımcı olan bir başka dış iskelet; zihinsel komutlarla (beyin dalgaları, yüz ifadeleri, sıkma) kontrol edilen ve felçli kişilerin örneğin Olimpiyat meşalesi taşıyıcıları olmalarına ya da Formula 1 arabasını kontrol etmesine imkan tanıyan bir dış iskelet kolu; kullanıcıların hologramlar görmesine ve kişiselleştirilmiş bir dijital ikiz aracılığıyla yanıtlar üretmesine olanak tanıyan “beyin arayüzü”. Bu ilgi çekici konferansın kaydına link üzerinden erişebilir ve bu link üzerinden de örnekleri detaylıca inceleyebilirsiniz.
Siz de bu örneklerle ilham dolduysanız, benzer çalışmaları irdelediğimiz “İyilik İçin Yapay Zeka” yazı serisindeki içerikleri (1 - 2 - 3) okuyabilir, ayrıca zirve içeriklerini derlediğimiz ilk yazının son kısmında yer verdiğimiz çeşitli girişimcilik projelerini de inceleyebilirsiniz. Bir sonraki yazımızda etkinliğin ikinci gününden panelleri ele almaya devam edeceğiz! İçeriklerimizi takipte kalın!