Harvesting: AI For Good Global Summit (1)

AI for Good Global Summit’te 2 gün boyunca yapay zekanın sosyal fayda amaçlı kullanımına dair gündemleri yerinde izledik! Zirveden öne çıkan iç görüleri ve örnekleri işlediğimiz ilk içerik sizinle!

Birleşmiş Milletler tarafından İsviçre, Cenevre’de gerçekleştirilmiş olan AI for Good Global Summit’te 2 gün boyunca yapay zekanın sosyal fayda amaçlı kullanımına dair yenilikçi örnekleri ve gelişmeleri yerinde takip ettik. Akbank LAB ve imece ekipleri olarak, toplum ve gezegenin ortak geleceğini ilgilendiren ufuk açıcı değerlendirmeleri dinledik. Bu alandaki bilgi ve birikimin Türkiye’deki etki, finans ve teknoloji ekosistemlerinde daha fazla yayılması amacıyla, zirveden iç görüleri, demeçleri ve örnekleri ele alan Substack yayınları hazırlıyoruz! Zirvenin 1. gününün kapsamlı bir derlemesini sunduğumuz ilk yazımızla sizlerleyiz.

Yapay Zekanın İki Yönü

Etkinlik, R100 Studios Kurucusu ve Kreatif Direktörü Harry Yeff  ile besteci ve enstrümantalist Gadi Sassoon’un Leipzig Uluslararası Balesi ile yaptıkları 'Fusion' iş birliğinden "Fusion Augmenta" adlı canlı müzikal uyarlaması ile başladı. Bu çalışma, dünya çapında uluslararası bir bale prodüksiyonunun tüm yaratıcı süreçlerini yönlendiren ilk AI ve insan ortaklığı olarak tanınıyor. Yapay zekanın sanat alanında yapabileceklerini gördüğümüz bu ilham verici anların ardından “The AI Dilemma: Navigating the road ahead” başlıklı paneli takip etmeye başladık. Center for Humane Technology Kurucu Ortağı ve Direktörü Tristan Harris’in konuşmacı olarak yer aldığı panelde, ilk olarak teknolojinin olumsuzluk taşıyan ve tartışılan yönleri ele alındı. Sosyal medyanın “herkese ses verme, arkadaşlarımızla bağlanma, toplulukları bir araya getirme ve müşterilere ulaşma amacı” taşıyan işlevinin ”bağımlılık, dikkat problemi, aşırı bilgi yüklenmesi, etkileşim için yarış, çevrim içi taciz ve kutuplaşma” gibi sonuçlara gittiğinin vurgulandığı konuşmada buradan hareketle yapay zekanın gidişatıyla ilgili de uyarılarda bulunuldu. En büyük tehlikenin gerçeği değiştirmek ve yanlış bilginin yayılmasına zemin hazırlamak olduğu belirtildi; deepfake'ler, dolandırıcılık, suç ve ön yargılar gibi sorunlara işaret edildi. Ancak sunulan önemli bir argüman da, yapay zekanın bizi daha verimli ve hızlı yapabileceği, iklim krizi gibi sorunları çözmek için kullanılabileceği oldu. Yapay zeka teknolojilerine dair ikilemlerin değerlendirilmesi, esasında etkinlik boyunca farklı oturumlarda da karşımıza çıkan bir odak noktası oldu.

Yapay Zeka ve Küresel Amaçlar

Etkinliğin öne çıkan oturumlarından birisi, yapay zekanın Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’na ulaşmadaki rolünün vurgulandığı “We are the AI Generation” başlıklı konuşmaydı. International Telecommunication Union Genel Sekreteri Doreen Bogdan-Martin tarafından gerçekleştirilen konuşmada sunulan temel yaklaşımlar, “Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı ilerletmek için yüksek potansiyelli yapay zeka çözümlerini belirlemek” ve “sorun çözme adımları sunan yapay zeka teknolojileri oluşturmak amacıyla hedeflerin belirlenmesi ve fırsatların şekillendirilmesi” idi. Konuşmada, insanlığın üçte birinin hala internete erişimi olmadığı ve altyapı geliştirilmesinin şart olduğunun belirtilirken, bu şartlar altında yapay zekanın insan odaklı, herkes için erişilebilir ve sürdürülebilir adımlarla ilerlemesi gerektiği ifade edildi. Bu teknolojilerin gelişiminin olağanüstü olduğu ancak sorumluluk bilinciyle hareket edilmesi gerektiği vurgulanırken potansiyel gelişim alanlarına dair örnekler de sunuldu. Afetlerde en çok zarar görenlerin en korunmasız topluluklar olduğu ve yapay zekanın bu konuda kritik rol oynayabileceğinin hatırlatıldı. Konuşmacı, üç dileğini şöyle sıraladı:

1. Küresel Amaçlar’ı gerçekleştirmek için yapay zeka çözümlerini ölçeklendirmek.

2. Yapay zeka yeniliklerini kapsayıcı hale getirmek.

3. Yapay zeka sistemlerini güvenli, emniyetli ve güvenilir kılmak.

Küresel Amaçlar için hedeflenen zaman olan 2030 yılına kadar bu dilekleri gerçeğe dönüştürmek için kararlı adımlar atılması gerektiği ifade edilirken "Biz yapay zeka nesliyiz. Bu anı yakalayalım" mesajı ile konuşma sonlandırıldı. Konuşmanın tamamını, Birleşmiş Milletler’in dijital teknolojilerle ilgili ajansı olan International Telecommunication Union’ın YouTube kanalındaki kayıt üzerinden de izleyebilirsiniz!

Yapay Zeka ile İklim ve Hava Olaylarına Bakış

Google DeepMind Impact Accelerator Başkanı Anna Koivuniemi tarafından gerçekleştirilen “The future of climate action: patterns, predictions and possibilities” başlıklı konuşma ise, Küresel Amaçlar’ın “İklim Eylemi” amacı içerisinde yapay zekanın nasıl bir rol alabileceğine; bu yeni teknolojinin iklim stratejilerinde nasıl bir devrim yarattığına; izleme, hafifletme ve uyum için yenilikçi çözümleri nasıl sağladığına odaklandı. Koivuniemi, yapay zekanın insanlığa fayda sağlayacak sorumlu bir şekilde inşa edilmesinin öneminden bahsederek, bilimin dijital hızla kesişiminin de dünya nüfusunu kurtarabileceğine dikkat çekti. Konuşmacı, bilim ve iklim denklemini 3 farklı alanda örneklendirdi: Hava durumunu izleme, elektrik şebekesi akışlarını optimize etme ve moleküler sistemler. Hava durumunu izleme bağlamında hava durumlarını tahmin etmenin iklim açısından önemli olduğunu vurgulayan Koivuniemi, doğru tahminlerin birçok sektörde stratejik kararların alınmasına ve risklerin azaltılmasına yardımcı olduğunu hatırlattı. Bununla birlikte hava sistemlerinin aynı zamanda kaotik olduğunu, küçük değişikliklerin büyük sonuçlar doğurabileceğini, herhangi bir şey değiştiğinde tüm hesaplamaların da değiştiğini belirtti: “Hava olayları gerçektir, onları önceden daha iyi tahmin etmek hayatları kurtarabilir.” diyen konuşmacı, Google DeepMind tarafından geliştirilen, orta vadeli hava durumu tahminleri yapabilen ve hava koşullarını 10 gün öncesine kadar tahmin eden son teknoloji ürünü bir yapay zeka modeli olan GraphCast’ı anlattı. GraphCast’in doğru hava tahminleri ile iklim kriziyle mücadelede stratejik kararlar ve risk azaltımı için kritik öneme sahip olduğunu belirten konuşmacı, yağış miktarı ve toprak kuruluğunun ilişkisinden orman yangınlarının önlenmesine, sel baskınlarının günler öncesinden tahmin edilmesinden sulama sistemlerinin verimli kullanımına kadar çevresel etkiye sahip pek çok örneği değerlendirdi. Yapay zekanın, yetenekleri hem gerçekten artırabildiğine hem de azaltabildiğine dikkat çeken Koivuniemi; verilerin eksik olması, paylaşılmaması veya makinelerin kullanabileceği formatta olmaması senaryolarına değindi. “Her konuda uzman olmadığımız ve dolayısıyla destek almak adına topluma güçlü bir şekilde bağlanmamız gerektiğinin” altını çizdi. Yapay zekanın tek başına iklim değişikliğini çözemeyeceği, ancak insanlara bu konuda büyük ölçüde yardımcı olabileceği vurgulandı. Cenevre merkezli bir düşünce kuruluşu olan Afrika 21 tarafından yayınlanan video üzerinden konuşmanın tamamını izleyebilirsiniz.

Yapay Zeka, Erişilebilirlik ve Kapsayıcılık

“Sağlık ve Kaliteli Yaşam” Küresel Amacı doğrultusunda yenilikçi çözümleri dinlediğimiz “Reconnecting ALS patients with their loved ones” oturumunda nörolojik engelleri olan kişilerin yazılı ve sesli formatta iletişim kurmasına imkan tanıyan, yaşam kalitesinin yapay zeka teknolojileri ile artırılmasını sağlayan bir projeye tanıklık ettik. Yapay zeka ile gerçek zamanlı insan çevirilerini harmanlayarak dil engellerini ortadan kaldıran bu örnekte, Forest Neurotech ve Unbabel Labs iş birliğiyle geliştirilen yapay zeka destekli dil üretim araçları kullanılıyor; biyosinyallerin dile dönüştürülmesi, beyin ve bilgisayar arayüzlerinin kullanımı gibi adımlar bulunuyor. “Anahtar kelime veriyorsunuz ve sizin için tamamlıyor, böylece bilişsel yük azalıyor.” cümlesiyle tarif edilen bu çözümün işlendiği oturumda “İnsan ve yapay zeka, daha büyük bir amaç için bir araya geliyor.” mesajı öne çıktı. Yapay zekanın insanlara eşitlik ve daha iyi iletişim olanakları sunduğu için önemli bulunduğu panelde, “insan - yapay zeka etkileşimi ile erişilebilirlik, kapsayıcılık ve sağlıklı yaşam alanlarında devrim yaratabilecek bir teknoloji” vurgusu yapıldı.

Yapay Zeka ile Ekonomi, Yeni Medya ve Sanatın Geleceği

Finda CEO’su ve Kurucu Ortağı Hyemin Lee’nin konuşmacı olduğu Financial inclusion through AI oturumunda, “İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme” Küresel Amacı kapsamında değerlendirmeler sundu. 300 kredi ürünü ve 70'ten fazla banka ile 3 milyondan fazla kullanıcıya hitap ederek hangi kredinin en iyi olduğunu gösteren kredi karşılaştırma platformunun çalışmalarının yanı sıra, UNHCR’ın mültecilerin finansal katılımı için kimlik doğrulama aracı olarak blok zincir teknolojilerini kullanımını içeren çalışmaları da bu oturumda işlenen başlıklar arasındaydı.   

Ada Lovelace reimagined: A live interactive journey with Generative AI başlıklı oturumda Fellow at the MIT Media Lab Direktörü Marco Tempest’in gerçekleştirdiği sunumunun odağında yapay zekanın hikaye anlatıcılığı sektöründe yeni bir medya aracı olarak kullanımı vardı. Marco Tempest gerçek zamanlı bir şekilde hikaye anlatırken, aynı anda, anlatılan hikayeye göre üretilen görüntüler, anlatıcının vücut hareketleri ve müzik eş zamanlı olarak bir videoya dönüşüyordu. Bu demo gösterim eşliğinde, yaratıcı endüstrilerde üretim yapmak isteyenlere olanaklar sunan araçlar sayesinde hikaye anlatıcılığının, medyada yer almanın ve film üretmenin herkes için daha erişilebilir hale geleceği vurgulandı. 

OpenAI CEO'su Sam Altman Röportajı

OpenAI CEO’su Sam Altman ile The Atlantic CEO’su Nick Thompson moderatörlüğünde gerçekleştirilen röportajın yer aldığı oturum da etkinliğin en çok ilgi gören alanlarından birisiydi. “Teknoloji, dünyayı daha fazla bolluk ve daha büyük zirvelere ulaştırmak için büyük işler yapıyor. Bu hızla ilerleyen yeni bir şeye nasıl uyum sağladığımızı çözmemiz gerekiyor.” mesajının öne çıktığı oturumda Altman, yapay zekanın henüz pozitif etki yaratmakta tam potansiyeline ulaşmadığını şu sözlerle belirtti: “Bu dünyada hala çok erken bir noktadayız, keşfedilecek çok şey var. Yapay zekanın ilginç bir anındayız; herkes gücünün ve potansiyelinin farkında, ancak henüz dünyayı değiştirmedi. Yapay zekayı kullanma şeklimiz muhtemelen biraz değişecek, bu uzun zaman alacak. Teknolojiyi yerleştirdiğinizde, toplum değişir.”. Yapay zekanın sağladığı üretkenliğin ve buna karşın siber güvenliğe dönük endişelerin değerlendirilmesinin ardından Altman “Eğer üretimde bir modeli kullanıyorsanız, onun görevinizi yerine getirmesini ve olumsuz bir etki yaratacak bir şey yapmamasını istersiniz. İnsanlar ile uyumlu sistemler tasarlamanın önemli olduğunu düşünüyoruz, insan uyumlu bir dünya için tasarlamaya inanıyoruz” mesajını paylaştı. ChatGPT'nin yayılmasından bu yana, ekonominin bazı bölümlerinin ve insanların iş yapış şekillerinin dönüştüğüne dair birçok örnek görülebileceğini vurgulayan Altman, GPT-4'ün dil kapsayıcılığı ve erişilebilirliği sayesinde fırsat eşitliğine katkı sağladığını söyledi. Yapay zekanın toplumla birlikte evrim geçirip küreselleştiğine, güvenli ve etik kullanım için düzenlemelerin gerekliliğine dikkat çeken Altman, dünyanın bu teknolojiden fayda elde etmesini sağlamak için şirketlerin ve ülkelerin uluslararası iş birlikleri geliştirecek yapılar ve politikalar içerisinde olması gerektiğini vurguladı.  

Yapay Zeka Girişimleri

Etkinlik, oturumların yanı sıra bir yarışmaya da ev sahipliğinde bulundu. Dünyanın dört bir yanından ve birçok farklı sektörden umut verici “İyilik için Yapay Zeka” girişimlerini bulmak amacıyla düzenlenen “AI for Good Innovation Factory” isimli yarışmanın finalinde, Birleşmiş Milletler'in sürdürülebilirlik stratejisini ilerletmeye yardımcı olacak yenilikçi ve ölçeklenebilir çözümleri olan girişimler ödüllendirildi. Ödüllendirilen projeler, toprağın su içeriğini derinlemesine, büyük ölçekte ve gerçek zamanlı olarak ölçen, sulama stratejisini çevresel izlemeye göre optimize eden Finapp Probe; engelli bireylerin yaşamlarını iyileştirmeyi amaçlayan, bu kapsamda kişiye özel, işlevsel protezler yaratmak için teknolojiyi kullanan Bionic Arm ve hareket engelli insanların doğal yürümelerini kolaylaştırmak üzere yapay zeka tarafından yönlendirilen, kendi kendini dengeleyen bir “dış iskelet” olan Personal Exoskeleton idi. 

Takipte Kalın!

ReFi Türkiye olarak, AI For Good Global Summit’ten öne çıkan izlenimlerimizi sunmaya, yeni teknolojilerin sosyal etki yaratmak üzere kullanımına dair bakış açıları ile örnekleri ele almaya ve etkinlikte edindiğimiz öğrenimleri size aktarmaya devam edeceğiz. Yeni yazılarımızı beklerken zirvenin “Yapay Zeka Yönetişim Günü” başlıklı ilk ayağında neler olduğunu linkteki kayıttan inceleyebilir; ayrıca etkinliğin ilk gününe dair canlı yayını link üzerinden izleyebilirsiniz! Henüz okumadıysanız, zirveden önce yayınladığımız “İyilik İçin Yapay Zeka” yazı serisine linkler (1 - 2 - 3) üzerinden erişebilirsiniz. Bu yeni teknolojilerin sürdürülebilirlik, etki ve onarım perspektifinden yapılan çalışmalarda nasıl izler bırakabileceğini hep beraber keşfedelim!